Okolice Łychowa Gościeradowskiego znane są z widoku na Tatry od 2020 roku, kiedy to Mariusz Pachla sfotografował je po raz pierwszy z województwa lubelskiego. Potem Tatry były obserwowane z kilku innych miejsc w pobliżu, oddalonych od siebie o niewielką odległość i położonych na tym samym wzniesieniu – skrajne punkty dzieli dystans nieco ponad 2 km. Były one początkowo określone jako Łychów, ale po analizie mapy na Geoportalu okazało się, że ich przynależność administracyjna jest bardziej skomplikowana. Na tym obszarze znajdują się terytoria aż czterech miejscowości położonych w województwie lubelskim i podkarpackim – Zdziechowice Pierwsze, Karkówka, Węglin i Łychów Gościeradowski. Pierwsza obserwacja w tym rejonie została wykonana z Węglina, najdalsza z Karkówki, kilka innych ze Zdziechowic. Z samego Łychowa udało się to po raz pierwszy 3 listopada 2022 r.

Położenie tych miejsc przedstawia poniższa mapa:

Samo miejsce obserwacji, poza jego lokalizacją administracyjną, nie wyróżnia się specjalnie od pozostałych w okolicy – odległość do Tatr choć duża, to rekordowa nie jest, a panorama Tatr różni się w istotny sposób od tych z pobliskich punktów.

Widok okazał się szczególny z innego względu – Tatry wyglądały inaczej niż zwykle. Zamiast ostrych szczytów, na horyzoncie zarysowało się lekko pofalowane, spłaszczone pasmo. Było ono widoczne dokładnie w tym kierunku, gdzie powinny znajdować się Tatry, a po drodze nie ma innych wzniesień, które mogłyby się tam pojawić. Pasmo wznosi się delikatnie w tych miejscach, gdzie powinny znajdować się główne szczyty. Wątpliwości rozwiewa rozciągnięcie zdjęcia w pionie – po tej operacji wyraźniej pokazują się wierzchołki, pasujące do ich spodziewanego układu.

Takie spłaszczenie zarysu gór powstaje wskutek niejednorodnej refrakcji atmosferycznej – silniejszego załamania światła w cienkiej warstwie powietrza, w której występuje nietypowy rozkład temperatury w zależności od wysokości. Kąt, o jaki promień światła ulega zakrzywieniu, zależy od odległości, jaką pokonuje ono w powietrzu. Im dłużej przebiega w warstwie powietrza o silnej refrakcji, tym silniej się załamuje. Światło biegnące od niższego punktu pokonuje dłuższy dystans w obrębie tej warstwy w porównaniu z punktem położonym wyżej, a zatem ulega silniejszemu zakrzywieniu. Obserwujemy wówczas zniekształcenie obrazu gór w taki sposób, że niższe szczyty i zbocza gór są podniesione silniej niż wyższe wierzchołki. Powstawanie tego zjawiska przedstawiają poniższe rysunki.

Pomiary radiosondażowe z Popradu i Legionowa z godz. 13 pokazują niewielką inwersję temperatury na wysokościach odpowiednio ok. 1600 i 1200 m n.p.m., natomiast z godz. 1 4.11.2022 nieco bardziej gwałtowny, choć nadal niewielki wzrost temperatury w cienkiej warstwie powietrza na ok. 1000 m n.p.m. Jeszcze ciekawiej wyglądają najniższe partie atmosfery – w obu pomiarach z godz. 1 widoczna jest inwersja, która w Legionowie rozciągała się od gruntu do ok. 200 m nad ziemią, a przyrost temperatury na tym odcinku wyniósł ok. 5 °C. Najbardziej prawdopodobną przyczyną tego zjawiska była więc przygruntowa inwersja temperatury nad Kotliną Sandomierską – pojawia się ona przed zmierzchem, a zatem nie wykazują jej pomiary w godzinach okołopołudniowych. Najniższa warstwa powietrza ulega wówczas ochłodzeniu wraz z wypromieniowywaniem ciepła z gruntu i staje się chłodniejsza od powietrza znajdującego się wyżej. Chłodniejsze powietrze ma większą gęstość – w rezultacie szybciej zmienia się gęstość powietrza z wysokością, a co za tym idzie – zwiększa się zmiana współczynnika załamania światła. Lokalne przygruntowe anomalie temperatury nie są uwzględniane w tego typu pomiarach, które są wykonywane w niewielu miejscach, zaledwie 2 razy na dobę.

Po trzech latach (29.10.2025) udało mi się w końcu trafić na lepsze warunki. Tatry były wyraźnie widoczne w wizjerze aparatu – niewykluczone, że osoby z wyjątkowo dobrym wzrokiem mogłyby je zobaczyć gołym okiem. Zniekształcenia zarysu szczytów były znacznie mniejsze. Tym razem pokazały się szczyty dalsze niż Gerlach – Kończysta (233,7 km) i Wysoka (233,2 km).
Początkowo były widoczne tylko wierzchołki Łomnicy, Durnego i Lodowego Szczytu. Kilkanaście minut po zachodzie słońca refrakcja zaczęła wyciągać kolejne szczyty i coraz bardziej spłaszczać zarys Tatr. Co ciekawe, najwyższe szczyty udało się sfotografować również telefonem, bez dodatkowej optyki.